Archives: Articles
Na veivakasagai vei ira na tagane kei na yalewa ena Initaneti
Sa veisautaka na initaneti na ivakarau ni noda ciqomi itukutuku, veitaratara kei ira tale eso, vakaraitaka na noda nanuma, wasea na veika eda sa sotava ka vakaitavi ena veivosaki me baleta na ulutaga cava ga eda digia. Na tekinolaji sa vakarawarawataka na kena yacovi na ivavakoso lelevu ena dua ga na gauna, se tamata yadua […]
iTuvatuva ni Piramiti
Na ituvatuva ni piramiti sa ikoya e dua na ivakarau vakalawaki vakasausa ka yalataka vua na tamata a vakalolomataki na totolo ni lesu mai ni vakacuru ilavo ka saumi vua na tamata ‘e cake’ ena piramiti. E gadrevi talega vei koya a vakalolomataki me ra laki vakacurumi ira eso na tamata me ra tu sara […]
COVID-19 iTukutuku Cala ni Cula, itukutuku veivakacalai & itukutuku vou lasutaki.
Na veicula ena COVID- 19 esa qaravi ki na bilioni na tamata e vuravura raraba, ka sa tubu cake tikoga e veisiga na kedra iwiliwili. E lailai sara na dewa ni mate ena veivanua era sa vakayacori kina vakavinaka na veicula, na curu ki valenibula kei na mate, kei ira era sa cula vakarua ka […]
Taqomaki ni loloma vakailavo
Me vaka e dua na lewe ni Pasifika ka cakacaka tiko e Niusiladi, Ositerelia, e Amerika se dua tale na matanitu, sa rawa mo vakauta na loloma vakailavo (ilavo vakadewataki) lesu ki vale. Na sausaumi oqo e rawa ni baleta na nomu matavuvale me voli kina na ka yaga se me bulataki tiko na noda […]
iTukutuku Raraba ni Phishing
E kilai vinaka tu na itukutuku ni imeli, itukutuku vakacurumi kei na talevoni era dau vakayagataka wasoma na dau basu lawa me ra raica na tamata ena inaki ni kena vakayacori na veika vakailavo se ivakatakilakila ena ilawaki … se ruarua. Ia, na itukutuku raraba e tiko talega e dua na iwalewale vinaka e dau […]
Baqe Veikauyaki
Na Baqe veikauyaki – vakayagataka na veiqaravi apps se mataveilawa veikauyaki ena tebeleti kei na talevoni vuku – e tubu vakatotolo sara me vaka na tamata sa vakila na yaga ni kena tauri na akaude ni jeke, boko na ilavo kei na kena caka na sausaumi mai na veivakacegui ni nodra idabedabe nira veitosoyaki tiko. […]
Lawakitaki ni Kadi ni Yalodina
Na tabana lelevu ni yalodina ka cicivaki mai vei ira na dau volivolitaki, dauveiqaravi, dau veivakamarautaki,v eilakoyaki kei na bisinisi ni kadi yalodina sa yaco me kilai vakavinaka sara na kena levu ni ra matataka e dua na cakacaka ka billion na paudi. Na veitabana lelevu e duidui ena ivakarau ni nodra cakacaka: eso na […]
iTabagone & Cyber Basu Lawa
Na veika rerevaki me baleta na itabagone ka dau vakayagataka na auwa vaka auwa ena nodra komupiuta se tebeleti ena nodra rumu ni moce era sa vakaivolataki vakavinaka ka okati kina na bula vakayago kei na leqa ni veimaliwai. Ia, e dua vei ira na ka bibi duadua sai koya na kena voroki na lawa […]
iTukutuku Vakacurumi Vakaveitalia
Na itukutuku vakacurumi vakaveitalia mai vei ira na tamata ko sega ni kila era kena dau na veivakacudrui, ia ena ca sara ke tiko kina na isema ki na mataveilawa ni lawakicataki e caka me butakoca na nomu ivakamacala ka lawakicataki iko.
Taqomaki iko mai na itukutuku vakacurumi butako
Na itukutuku vakacurumi butako (Smishing) – na yaca vakayagataki wasoma me baleta na itukutuku vakacurumi butako – e dua na itavi qaravi ka na rawa kina vei ira na basulawa me butakoca na ilavo se ivakatakilakila, se ruarua me isau ni dua na itukutuku ni curumaki yani ena talevoni. Ena via tautauvata kei na curumi […]