Na veika ririkotaki
- Me yali e drau se udolu vakaudolu na dola ena dua na lawaki ni vakacuru ilavo, ka lailai sara na kena rawa ni saumi na nomu ilavo.
- Vakavuna na nodra vakayalia na ilavo na lewe ni matavuvale, itokani se lawalawa vakacakacaka, ka vakarusa na veivakabauti kei na nomu veimaliwai.
- Na cala vakalawa kei na itotogi mai na dua na totogi levu kei na dua na ivola tukutuku ni basu lawa.
E sega ni vakalawataki na kena vakadaberi se cicivaki e dua na ka ni veiqaravi vakapiramiti mai Viti ena ruku ni Fijian Competition kei na Consumer Commission 2010. E dua ga e kunei ni cakava tiko oqo ena sotava na kaukauwa taucoko ni lawa.
E sega ni tautauvata kei na iwalewale ni volivolitaki veicurumaki (multi-level marketing- MLM), e sega ni dua na iyaya se veiqaravi e soli me isau ni sausaumi, e dina ga ni na vakayacori na veika oqo ena ruku ni sitaba ni veilakoyaki, na parokaramu ni isolisoli kei na icocovi ni matanivola lelevu, vei ira tale eso. Ena vuku ni ka oqo, e dau kasura kina na ituvatuva ni piramiti ni oti e dua na gauna, kei na dua ga se vica era vakaitavi ena dela ni piramiti ena rawa ni rawati kina e dua na ilavo, ka ra vakayalia kece na ilavo era sa biuta tu mai o ira na kena vo.
Era vakararavi ena nodra vakayagataka na nodra veikilai vei ira na tamata ena nodra matavuvale, itokani kei ira na cakacaka vata, kei ira na vakaleqai era sa vakaukauwataki me ra vakaitavi sega walega ena iyalayala ni lesu totolo mai ni nodra ‘vakatubu iLavo’, ia na vakasama nira sega ni duavata tiko kei ira na nodra veikilai ena dua na veiqaravi nira sega ni vakaitavi kina. E vuqa na dauvakacaca era dau vakayagataka na veisoqoni e matanavotu ena vale ni kana, na vanua veivoli ka lako, lotu se nodra itikotiko o ira era na rawa ni laki vakacurumi vou mai. Ena gauna oqo e vuqa na ituvatuva sa vakaraitaki ka soli yani ena sala ni vakauitukutuku raraba, itukutuku vakacurumi totolo/itukutuku vakatotolo kei na imeli.
E Viti kei na vei matanitu ni Pasifika tale eso, era a lawakitaki e so na tamata mai vei ira na nodra lewe ni matavuvale kei na itokani era vakaitikotiko vata e Ni’u Siladi kei Ositerelia, ka vakavuna me veivakadeitaki cake na veivakacalai ni lawaki ka dau tokoni mai na so na konitaraki vakamatau ni ivola kei na mataqali vola tale eso.
Eso na iwalewale era sa tuvanaki tu mai ena nodra soli na vakaleqai mai na so tale, na iwalewale ni vakacaca, me rawa me ra rawata lesu na nodra lusi na vakamavoataki.
Na iwalewale ni kena laurai ka levei e dua na ituvatuva ni piramiti
- Na iwalewale cava ga e gadrevi kina vei iko mo vakacurumi ira na tamata me rawa kina na ilavo, ka sega ni okati kina e dua na ivoli se veiqaravi dina, e rairai dua beka na ituvatuva piramiti ka dodonu me levei, se vakacava na kena veivakauqeti kei na levu ni ilavo o gadreva.
- Kakua ni nanuma mo lewena e dua na ituvatuva vakailavo vakavo ga ke sa vakaivolataki ena Fijian Competition & Consumer Commission (FCCC).
- Navuca vakavinaka ni bera ni ko saga mo vakauqeti ira tale eso ki na dua na vakatubu ilavo se volivoli.
- Kevaka e dua e saga me vakacurumi iko ki na veika o vakabauta me dua na ituvatuva ni piramiti , ripotetaka na veika a yaco ki na Fijian Consumer & Competition Commission (FCCC) ena https://fccc.app se qirita na 8921991 se veitalanoa bula ena nodra mataveilawa ena fccc.gov.fj.