Me kakua ni dau kila lecataki na lavetaki vata kei na vakararavi tiko, na vanua ena ganita me saravi kina na vidio, ivakatagi se rorogo ena initaneti me rawa kina vei iko mo sarava se vakarorogo ena kena gauna dina, ka mo kakua ni maroroya na nomu komupiuta me qai vakayagataki malua.
Na Dredre Namaki
- Sega ni nakita me vakatarai na virasi ki na nomu komupiuta-mai na mataveilawa ruarua kei na parokaramu ni kena wasei na files.
- Sega ni nakita na vakarautaki ni tabana ni veivakacudrui popup kacivaki raraba.
- Vakarautaki spyware ka rawa kina vua na dau butako me rawata na itukutuku vakaitaukei me baleta na veika vakailavo se na butakoci ni ivakatakilakila.
- Na basuki ni nomu icurucuru lalagabuka (firewall), vakabibi ni vakayagataki tiko na parokaramu ni file ni iyaya ni veiwasei vaka cakacaka vata.
- Na lavetaki ni veika e sega ni vakalawa se virasi vakamatavulotaki me vaka e dua tale na ka.
- Basuki na dodonu ni lavelavetaki. E dina ga ni rawa ni veitemaki na kena lavetaki na sere kei na parokaramu ni komupiuta, e vakalawa me pirate na iyaya e tiko ena dodonu ni lavelavetaki.
Lavelavetaki Ena Taqomaki
- Raica me mana ka vakavoui na antivirus/antispyware ni parokaramu kei na icurucuru lalagabuka (firewall) ni bera ni o tekivu lavetaka.
- Lavetaka na file executable (.exe) ena na qaqarauni vakaitamera. Oqo na file era vakayagataki ena parokaramu me cicivaki ena nomu komupiuta. Ia, era dau vakayagataki wasoma ena virasi.
- Vakayagataka na mataveilawa nuitaki ni lavelavetaki ka sega ni ka me rawati ga kina na parokaramu.
- Mo qarauna na kena lavetaki e dua na ka, me vaka ni ra rawa ni vakatoka na tamata me nodra file e dua na ka era taleitaka. E dua na ka e rairai tikini dua na iyaloyalo vou ni sci-fi e rawa ni hardcore Porn se dua na file vakacacani ena virasi.
- Lavetaka walega na ivakatagi mai na dua na vanua saumi me vaka na iTunes, Napster se mataveilawa ni retailers vakabauti.
Veiwasei File Vakaitokani Ena Veitaqomaki
- Kevaka e dodonu mo vakayagataka na parokaramu vakomupiuta ni file, raica mo digitaka vakavinaka na parokaramu ni komupiuta, ko vakacuruma ka vakayagataka vakadodonu.
- Vakacuruma walega na file ni kena bulataki ni ko sa gugumatua ka vakavoui antivirus/antispyware kei na icurucuru lalagabuka (firewall).
- Vakasamataka mo sauma e dua na kena iloloma soliwale ni e sega ni vakailavotaki ena kacivaki, me vakalailaitaka na kena sa vakacurumi na adware.
- Lavetaka walega na parokaramu ni lavelavetaki mai na manufacturers’ se authorised resellers.
- Kakua ni vakatara vei ira na tamata me ra rai vakadodonu ena nomu files, ka vakarautaka vakavinaka na parokaramu me rawa ni o wasea ga na files o gadreva ka maroroya na kena vo ni nomu files kei na itukutuku ni tamata yadua. Oqo ena nodra wasea na nomu imeli, itaba, itukutuku ni veika vakailavo se files ni cakacaka vata kei ira na vulagi.
- Kakua ni wasea na itukutuku e tiko ena dodonu ni lavelavetaki.
E rawa ni kunei eso tale na itukutuku me baleta na butakoci ni dodonu ni lavelavetaki ena veika oqo:
(FAST) TOTOLO: na isoqosoqo me baleta na parokaramu ni komupiuta butakoci (UK vanua)
DINA: na isoqosoqo me baleta na dodonu ni butakoci (UK ni vanua)
IFPI: veiyasai isoqosoqo ni cakacaka ni Phonographic.