Na veika dredre e dau semati vata kei na luvemu veikilai se veivosaki kei na dua na vulagi e rawa ni vakamuri ira, cyberbullying mai vei ira na vulagi se tamata era sa kila oti tu, ni ra scammed ena kena lavetaki se sema ki na lewe ni ka e butakoci, kei na kena ivakatakilakila butakoci ena kena vakatakilai na itukutuku vakaitaukei ena itukutuku kei na ivola vakacurumi . E dina beka ni vaka me sega ni vakasamataki, e rawa ni veibiliraki se tukuna na veika tawa kilikili me baleta e dua tale, ka sega ni taketetaki.
Vakavulica na luvemu me qarauna sara vakavinaka na noda vakaitovo ka veitaratara kei ira era vakabauti ira walega na tamata era kila. Tukuna vei ira ni vakatakilai na veika matailalai me vaka na tiki ni siga ni nodra sucu, itikotiko, na yaca ni nodra manumanu talei se qasenivuli e rawa ni solia e dua na itukutuku era kila me vakacacani ira. Vakavulici ira me ra kakua ni kiliki ena isema se lavetaki mai na veivanua era sa semati kina.
Ka vakavulica vei ira me baleta na kena vakayagataki na vosanicuru kei na veika matailalai tale eso ni curu. Sa dua na vanua matau vei ira na gone me ra lawakicataki kina, na nodra itukutuku sa veisau sara ga me baleta na lasa se maliciously, se na vakasama ca me ra tabaka e dua tale ena yacadra. E rawa talega ni yaco oqo kevaka era biuta tu na nodra komupiuta se talevoni veikauyaki ka lako tani mai kina ka sega ni dolava na vanua.
Me kena e cake, vakadeitaka vei ira ni sa dodonu me ra lako mai vei iko se dua tale na uabula nuitaki kevaka era vakila ni ra vakarerei ena dua na ka e ra sa raica se cakava ena dua na vanua ni veikilai raraba.
Na itukutuku kece sara e cake kei na ivakasala e vakayagataki me baleta na veiqaravi ni vakau itukutuku totolo talega.
Oqo eso na itukutuku ena iVolamata kei na Twitter, e rua na vanua ni veikilai raraba.
iVolamata
Na iVolamata sai koya na vanua ni veikilai kilailevu duadua ena vuravura oqo. Na ivakasala kece sara e volai tiko ena gauna ni veikilai raraba kei na itukutuku totolo e okati kina na kena rawa ni veibiliraki, veivakamuri, scamming, ivola tukutuku malicious, ivakatakilakila ni butakoci kei na basuki ni komupiuta. Veivosakitaka na taro oqo kei na luvemu:
- O kilai ira tiko beka na nomu itokani?
- O cei e rawa ni kunea na ka o vakauta ena iVolamata?
- Mo lewa na veika o wasea ena initaneti
- E rairai mai vakacava na nomu itukutuku?
- O kila beka na kena vakayagataki na ‘(Graph) karavu vakasaqaqara’?
- Na sala me qaravi kina ‘vunitaki mai na timeline’?
- O na vakayagataka vakacava na lisi ni nomu iTokani?
- O kila beka na ivakarau mo tarova (deactivate) kina na nomu akaude?
Na Twitter e dua na vanua ni veikilai raraba ka na rawa kina vei ira era vakayagataka me ra vakauta ka wilika na itukutuku leleka se ‘veivolavolai’. Ena loma ni 500 million era sa vakayagataka tiko e veiyasai vuravura, sa ikoya e dua vei ira na tini na vanua ni veisiko, ka yaco me kilai levu sara vei ira na itabagone. Na veika bibi me da sarava ka vakasalataki koya na luvemu me baleta na malicious se veibiliraki ni veivolavolai, ka sega ni kiliki ena isema e rawa ni lasutaki (hoax).
Na itukutuku e taucoko me baleta na kena vakayagataki na vanua ni veikilai raraba, na vakau itukutuku kei na chatrooms, kiliki eke.