E vuqa tale na ulutaga ena mataveilawa maroroi ni initaneti era sa matau tu vei Macs – me vaka na veitaqomaki vakayago kei na lavelavetaki – ka sa dodonu talega me wiliki kevaka o vinakata mo maroroya na nomu Mac.
Na itukutuku oqo e kovuta na Mac OS X ia e sega ni ivakarau ni kena cicivaki taumada na Mac. Me baleta na veitaqomaki levu duadua, keitou vakatura na vakatorocaketaki ke rawa.
Na Dredre Namaki
- Virasi, spyware kei na so tale na malware.
- Na sasaga ni voroki ni parokaramu vakailawaki ka tovolea tiko me rawati kina na itukutuku ni tamata yadua se veika vakailavo.
- Na yali ni misini vakayago me baleta na butako, sega ni mamaroroi, bukawaqa/waluvu kei na leqa tale eso.
Taqomaka nomu Mac
Maroroya na nomu initaneti mo vakavoutaka. Vakayagataka na vakatorocaketaki ni itataqomaki kei na parokaramu ni misini ni ivakarau ena gauna ga era sa yaco yani kina. Ka nanuma tiko ni rawa vua e dua na Mac me kauta mai e dua na virasi ka solia ki na komupiuta tale eso kevaka sara mada ga e sega ni tarai koya
- Raica na veika baleta na vakavoui ena nomu gole ki na misini ni ivakarau ni cakacaka ka digitaka na vakavoui ni parokaramu ni komipiuta ka kiliki ena Raica Oqo.
- Raica me laurai ni sa digitaki na veika me vakadodonutaki ka sa digitaki e veisiga ena menu lutu sobu. Oqo ena vakadeitaka ni nomu komupiuta ena laurai ga vakataki koya ena veisiga me baleta na kena vakadodonutaki vou. Ia, na cakacaka ga oqo kevaka o sa curu tu me vaka e dua na iliuliu (administrator).
- Me laurai na kena vakavoui, lako ki na Apple menu ka digitaka na vakavoui ni parokaramu ni komupiuta ena initaneti. Me dau vakayacori wasoma na jeke oqo.
- E rawa ni o lavetaka eso tale na upgrades kei na patches mai na Apple.
- Raica na mataveilawa ni manufacturers vakawasoma ena vakavoutaki ni parokaramu ni kena vakayagataki. Na vakavoutaki ni Microsoft e rawa ni katoni mai microsoft.com/mac/downloads
Dolava tiko na nomu icurucuru lalagabuka (firewall)
- Dolava na ivola kerekere ni ivakarau ni cakacaka ka kiliki ena veitaqomaki; Kiliki ena icurucuru lalagabuka (firewall) ka kiliki ena Tekivu.
Na parokaramu ni Antivirus/Antispyware
- Vakadeitaka ni sa dau mana ka vakavoui na antivirus/antispyware ni komupiuta. E vuqa na iyaya ni itataqomaki ena initaneti era volitaka na pakete kei na iwali ni tamata yadua e caka me baleta na Macs.
Lavelavetaki
Na itukutuku e tiko ena nomu Mac ena sega ni rawa ni vakaisosomitaki. Dau lavetaka wasoma na nomu itukutuku me rawa ni sivia e dua na ilavelave.
Na iCloud ena tabana ni Apple ka iwali ni lavelavetaki ena initaneti kei na mamaroroi. E maroroya na ivakatagi, itaba, vidio kei na itukutuku kei na kena tosoi ira ni sega na isema wa ki na nomu misini kece ni Apple – Macs, iPhones kei na iPad. Na iCloud e vinaka sara vei ira e vuqa era sega ni gadreva na itukutuku bibi ni maroroi itukutuku, ka soli kina e dua na mamaroroi sega ni saumi rawa ni 5GB. Na ikuri ni mamaroroi e dau saumi e veiyabaki me vaka na kena levu ni itukutuku e maroroi. Na lavelavetaki ni iCloud e vakalevutaki vakalalai ka taura e dua na gauna ena imatai ni gauna, sa na totolo cake na lavelavetaki e tarava, ka na vakavodoki ga vakataki koya na itukutuku ka veisau mai na kena ka liu taumada.
Ena vuku ga ni isau ni veitokoni na nomu itukutuku ki na iCloud – se kevaka e berabera se sega na isema ni initaneti – o na gadreva beka mo vakasamataka na veitokoni ki na dua na vanua, external hard drive ka buli mai na Apple kei eso tale na dau soli veiqaravi. Macs e tiko kina e dua na veiqaravi (utility) e tara cake e dua na misini na Time Machine tauyavutaka na kena lavelavetaki ni files ka rawa ni vakalesui mai ena dua na tikini siga e muri. Ena rawa talega kina vei iko mo vakalesuya mai na ivakarau taucoko (mai na OS X vakacuruma na DVD), files tale eso, se dua ga na file.
iKuri Ni iVakasala Kei Na Vakasama
- Vakayagataka na vosanicuru kaukauwa ka vakadodonutaka ena veigauna. OS X na Keychain, e dua na utility ka bulia na vosanicuru kaukauwa.
- Mac OS X e sogota na wakana vakayagataki ena sega ni caka. E sega ni dodonu me a vakayacori.
- Me baleta na ikuri ni veitaqomaki e lako ki na System Preferences applications, digitaka na veitaqomaki ka na toqa yadua ena veimama ni sikirini era: Gadrevi kina na vosanicuru me yadra kina na komupiuta oqo mai na moce se sikirini saver; Sogota na curu vakaikoya; Gadrevi na vosanicuru me dolavi kina na lavelavetaki yadua ni ivakarau ni kena taqomaki; Curu yani ni oti e 10 na miniti ni sega ni cakacaka; ka vakayagataka na vakasama mareqeti taqomaki. E vuqa vei ira na digidigi oqo e semati ki na kena lewai na komupiuta ena nodra sega ni dau vakayagataka na curu vakaveitalia.
- Vakasamataka na lavelavetaki ni nomu files me vaka e sa butakoci na nomu komupiuta, vakabibi kevaka o vakayagataka tiko e dua na MacBook, MacBook Pro se MacBook na cagi. Ena tarova na kena wiliki na nomu files. Me vakayacori oqo, lako ki na ivakarau ni kere dinau, digitaka na veitaqomaki ka cega na File Vault.
- Vakayagataka na benu lala mai na menu ni Finder me dresudresulaka na file.
- Kevaka o vakayagataka na Virtual PC, e dodonu mo vakadeitaka ni sa vakadeitaki me vaka e dua na PC.
- Kevaka e wasei na nomu Mac mai vei ira eso tale na dau vakayagataka, vakarautaka na akaude kei na vosanicuru me rawa ni maroroi kina na file ni tamata yadua kei na kena rawa ni vakarautaki tale na vanua ni veitaqomaki ena komupiuta. Mo cakava oqo, lako ki na System Preferences application ka digitaka na akaude. Vakamuria na idusidusi me vakuri kina na vakayagataki vou ka tuvanaka na nodra ivakarau ni vakatulewa vakaitubutubu kei na vakatatabu tale eso.