Na veika rerevaki
Na veimataqali veivakararawataki ena initaneti era sotava tiko na vei lawalawa ni marama, goneyalewa kei na SOGI (Sexual Orientation and Gender Identity) era okati kina na:
- Veivakarerei ni veiyacovi vakayago kei na veivakacacani tale eso
- Veiyacovi se so tale na veivakatotogani ca eso
- Cyberstalking
- Veiyacovi kei na veivakatotogani vakatamata tagane se yalewa
- Veiyacovi
- Tabaka na iyaloyalo veidauci, vidio se ivakaraitaki ni rorogo ka sega ni soli na kena veivakadonui
- Raici ni itukutuku vakaitaukei ena lawaki ca
- Tauyavutaka ka vakatetei na itukutuku lasu me baleti koya e dua
- Tovolea ka rawata na sasaga ni veivakacacani vei ira eso.
- Cakacaka ni vakadrodroi (raici ni nona itukutuku vakaitaukei e dua na tamata ka wasea ena initaneti)
- Veivakacatakicake (iyaloyalo vakasisila e vakaraitaki ena gauna ni qiri se soqoni ni vidio, mai vei ira na ilawalawa sega ni sureti)
E dua vei ira e cake e rawa, ka na vakavuna na kena revurevu bibi ka sega ni ciqomi taucoko kivua na tamata yadua ka basika mai ena kena levu duadua, na madua, ki na kena ca duadua, na yali ni bula dokai kei na malumalumu ni vakasama ka vakavuna na nona tu duadua ga, me vakararawataki koya ga kei na kukuna. O ira na vakaleqai era dau vagalalataki ira talega mai na vakayagataki ni initaneti, ka sega walega nira calata kina na kena yaga kei na nodra vakila na veivakacokotaki kei na vakayagataki ni dodonu vakatamata.
Oqo e rawa ni ca sara vakalevu ena vuku ni vakawasoma, o ira era dau vakacacani ena initaneti era sa yaco me usutu ni veibeitaki, baleta ga na nodra nanuma, itovo yadua se baleta na nodra saga tiko mera taqomaka se saqata na veivakacacani.
Na ivalavala kaukauwa e yavutaki ena tagane se yalewa ena initaneti ena rawa ni vakadua ga, se rawa ni yaco me dua na sasaga tudei ka vakatabakidua ena vanua e vagolei kina. Ena rawa ni vakatabakiduataki ki na sala ni initaneti me vaka na imeli, SMS, vakau itukutuku vakadodonu, itukutuku raraba se mataveilawa, se me vakayacori vata kei na mataqali veivakacacani ni ‘vuravura dina’. Na kedrau duidui levu na lewe rua o ya ena vuku ni ituvaki vakadomobula ni initaneti, sa rawa kina vei rau na dauvakacaca me vakateteya na ivalavala kaukauwa vakatotolo ka rabailevu.
E sega walega ni o ira era tekivutaka na ivalavala kaukauwa ka ra na beitaki me baleta na ka e yaco, ia o ira talega era duavata kei ira ena nodra vakatututaki ira vakadodonu na vakaleqai, se ra vakauta yani ena nodra sala ga, okati kina ena vosataka ena gusudra ena nodra dui itikotiko (so na gauna era sega ni kila na nodra itavi ena ituvatuva koya).
Sa tubu cake sara tikoga na veiraravui ena veika baleta na tagane se yalewa ena initaneti, mai na gauna a kacabote kina na matedewa oqo na COVID-19. E ka ni rarawa, ni tubu ni bula vakailavo se qai yaco walega oqo, na yalani ni veitosoyaki, na yalani ni vakasoqoni vata kei na veika ni yaco ena ituvaki ni bula ni vakasama, sa vakavurea na edua na ituvaki vinaka vei ira na dauvakacaca.
Na cava mo cakava kevaka o sa sotava na ivalavala kaukauwa baleta na tagane se yalewa
Vosa vua e dua na lewe ni matavuvale, itokani, itokani vakavuli se dauveivakavuilici o vakabauta me kakua ni lewai iko se vakatetea se ripotetaka na nomu kauwai ki na itikotiko raraba.
- Ripotetaka na veika a yaco vei ira na vakaitutu e dodonu.
- Kakua ni sauma se kauwaitaka na dauvakacaca se o ira era vakadewa na ivalavala kaukauwa, ni oqo ena vakavuna e dua tale na leqa ka okati kina na veivakarerei veitaravi ka vakasauri.
- Tarova na dauvakacaca kei ira era vakatetea tiko na ivalavala kaukauwa.
- Kevaka e yaco na veivakacacani ka lewena na ivakarau titobu ni veiyacovi volekati ka wasei ena initaneti, ripote taka yani na mataveilawa se sala ni vakauitukutuku raraba koya, kerea me sa kau laivi ka tarovi o koya e nona na mataveilawa.
- E rawa ni o ripotetaka na veivakalolomataki ena initaneti, na veivakalolomataki ena iyaloyalo se so tale na ivakarau ni veivakalolomataki ena initaneti vei ira na ovisa.
- Ripotetaka na veivakarerei ni veivakamavoataki vakayago, vola ni veivakarerei, veimuri tawa dodonu, se wasei ni lewenivola vakatamata yadua vei ira na Ovisa.
- Kevaka o sa lomaleqa ena ivakarau kaukauwa ni tagane se yalewa ena initaneti, sa rawa mo vakasaqara na veivuke vei ira na vakaivola ena vukei ni Vakasama. E dodonu mo na kunea na itukutuku ena nomu vakasaqaqara ena initaneti. Era tu talega e vica na itikotiko raraba veiganiti ena sala ni vakauitukutuku raraba, ia mo vakadeitaka ni o ira kece o lewena era ka dina.
- Kevaka o temaki mo uqeti koya e dua na tamata ena kena ivakarau e cake ni veivakalolomataki, o sa na tekivutaka ga o iko se dua tale, vakasamataka vakarua, vakasamataka na kena revurevu vei koya a nakita ka laki vakasausataki ka vakakina mo sa vakayacora tiko e dua na cala bibi. E tautauvata na kena vakauti, se na kena wasei na mataqali leweni vola vakaoqo kivei ira tale eso, ena initaneti.