English

Penny Auctions

E dua na ‘penny vakaraitaki’ (na yaca kilai levu me baleta na icurucuru vakamoce vakaraitaki) sa ikoya e dua na iwalewale ni volivoli ena initaneti me ra sauma kina na tamata yadua e dua na iwase lailai, ka sega ni soli lesu tale  ena veigauna yadua era biuta kina e dua na vakamoce ena dua na iyaya. Ni sa cava tiko na vakaraitaki, sa qai biuta na iotioti ni tamata oqo e rawata na iyaya ena bid ka sauma talega na iotioti ni kena isau, ka vakabauti sara vakalevu ni lailai mai na isau ni veikauyaki ni itukutuku (ia oqo e sega ni dau yaco ga). Oqo e vakavuna na penny auctions me sega ni tautauvata kei na initaneti auction, ka sega ni dua na ka e saumi vakavo kevaka e gumatua na vakamoce.

Na Dredre Namaki

  • E dua na ka levu ni lusi ena auction ni sa vakayagataki oti tiko na ilavo ena bid, me vaka ni dola tu na Auctions ki na dua na iwiliwili tawakilai ni dau qito, okati kina o ira ena veimatanitu tale eso.
  • Biuta vakalevu cake na vakamoce ka sega ni vakila na levu ni ka ko vakayagataka.
  • Ni vakayagataki na vakamoce me cakacaka vakataki koya, ka rawa ni vakabalavutaka na qito ka laveta na iteki me baleti ira na dau qito veisisivi era tiko kina.
  • Na ilawalawa vakacakacaka kei na veika vakamisini tale eso ka rawa ni sega ni vakilai me vakabera na bid mai na sekodi bibi, vakabibi ni vuqa na tamata ena veivanua era duidui tu era qito vata ga.
  • Na malumalumu me da raica na iwalewale tale eso ni bidders.
  • Na ciqomi ni iyaya e sega ni veidonui kei na ivakamacala ni advertiser.
  • Sega ni ciqoma na iyaya o sa vakamoce rawa kina.
  • Ni sa penny auction na ivakatakilakila butakoci ka vakayagataki vakailawaki.
  • Ni ko sa cakava yadudua/itukutuku vakailavo butakoci ka vakayagataka na vakailawaki
  • Phishing imeli, rairai mai na penny vakaraitaki se ena initaneti, ia mai na dau basu lawa ka tovolea tiko me kauti keda ki na dua na mataveilawa vakamatavulo me rawata kina na nomu itukutuku me vaka na nomu itukutuku me baleta na nomu akaude ni sausaumi ena initaneti.

Vakayagataka na Penny Auctions ena Tataqomaki

  • Dau qarauna me baleta na kena vakayagataki na veivakacalai se vakailawaki. Vakaraica na railesu ena initaneti se ivakamacala me baleta na vanua me laurai kina ke so tale na dau qito sa sotava na dredre.
  • Kila na ka o sa rawata tiko: me vaka ni o sauma na vakamoce, na mataveilawa ni peni vakaraitaki era sa vaka na Lotteries mai na mataveilawa ni vakaraitaki. E rawa ni soli na vanua me caka kina na kena cakacakataki – ia na volivoli e rawa talega ni gole yani me sau levu cake mai na kena e namaki ena gauna e dau vakacurumi kina na isau ni vakamoce.
  • Mo kila tiko na nomu dodonu vakalawa me saumi. E rawa ni o cakava e dua na iyaya ni cakacaka ka rawata e dua na saumi lesu kevaka e sega ni vinaka na iyaya, e sega ni baleta na inaki se sega ni salavata kei na ivakamacala ni dauvolivolitaki (seller).
  • Dau raica na ivakarau kei na ituvaki ni dauvolivolitaki (seller) me baleta na gauna me levei kina na veileti.
  • Nanuma tiko ni o na sega beka ni rawa ni vakalesuya tale na iyaya baleta ni o sa navuca mo kakua ni vinakata.
  • Dau wilika na kena tabaki lalai ka matata sara ena veika o sa curu tiko kina ni bera ni o vakadonuya e dua na ivakarau kei na ituvaki.

Ka dau nanuma tu ga …

  • Vakayagataka na vosanicuru qaqa. Kakua ni vakatakila na nomu penny auction se na vosavuni ni sausaumi ena initaneti vua e dua.
  • Kevaka o nanuma ni nomu penny auction se akaude ni sausaumi ena initaneti sa vakailoataki taqomaki, dau cakacaka vakatotolo. Raica na drauni pepa ni veivuke ena initaneti.
  • Mo qarauna na nomu kiliki ena isema e vakarautaki ena veilecayaki imeli. Me ivakaraitaki, ena vinaka cake mo vakacuruma vakadodonu na itikotiko ni mataveilawa ni nomu baqe ki na nomu barausa, se vakayagataka e dua na ivakatakilakila ni ivola o a bulia ena vakayagataki ni ivakamacala dodonu.
  • Kevaka o sauma ena kadi ni sausaumi, mo nanuma tiko ni dua na kadi ni dinau e solia na veitaqomaki levu cake mai na iwalewale tale eso ni ilawaki, vakadeitaka kei na kena e sega ni soli.
  • Ni ko saumi mai na veiqaravi ena initaneti se kadi ni sausaumi, vakadeitaka ni sa taqomaki tiko na isema, ena rua na sala:
    • E dodonu me tiko e dua na ivakatakarakara padlock ena katubaleka ni barausa, ka na basika ena gauna o saga kina mo curu ki na se rejisita. Raica me kakua ni padlock na tabana vakaikoya … oqo ena rairai vakaraitaka e dua na vanua vakailawaki.
    • Na itikotiko ni mataveilawa e dodonu me tekivu ena ‘https://’. Na ‘s’ tudei e tu (secure).
  • Na kena e cake e vakaraitaka walega ni sa taqomaki tu na isema vei iko kei na itaukei ni mataveilawa, ka sega ni o koya sara ga e dodonu. E dodonu mo ni cakava oqo ena nomuni raica vakamatau na vosa me baleta na tuva vosa matau, na ikuri ni vosa kei na matanivola kei na duidui tale eso.
  • Dau sogota tani mai na vanua o sa curu kina se volai tu kina na veika matailalai. Na sogo ga ni nomu barausa e sega ni veirauti mo vakadeitaka kina na itataqomaki.
  • Me maroroi na risiti.
  • Raica vakavinaka na kadi ni dinau kei na itukutuku ni baqe ni oti na volivoli me vakadeitaki kina ni sa curu na levu ni ilavo dodonu, ka vakakina ni sega ni dua na ilawaki sa yaco me vua.
  • Raica me mana ka vakavoui na antivirus/antispyware ni parokaramu kei na icurucuru vaka ni bera ni ko lako ena initaneti.

Kevaka o nanuma ni o sa coko ena ilawaki:

Ripotetaka vei ira na ovisa.

Vakamacala ni veivosa

A Glossary of terms used in this article:

Ulo/Bacaniqele (Worm)

E dua na mataqali virasi ka rawa ni tete yani ki na veitaratara e sega ni gadreva e dua na tamata me vakayacora vakakina.

Phishing

Na sasaga ni butako ni dau basu lawa ena vakauti ira na vakayagataka e dua na mataveilawa lasutaki ena vakanuinui ni ra na vakaraitaka na itukutuku vakaitaukei me vaka na yaca vakayagataki se vosanicuru.