Na RATs e dau lavetaki ena sega ni rawa ni laurai ena dua na parokaramu ko e kerea – me ivakaraitaki ni dua na qito – se vakauti vei iko na semati ni imeli. E rawa ni ra cakava na cakacaka e tautauvata kei na kena ka dina ena initaneti. Na RATs e rawa ni dredre me kilai baleta ni sega ni dau vakaraitaki mai ena lisi ni parokaramu se cakacaka o vakayagataka tiko, ka na sega talega ni rawa ni o raica ni ra vakatulewa na nomu misini lalai.
Na RATs e dau vakayagataki me lewai na webcams e sa matau sara tiko mai, ena inaki ni kena yaco mai na vidio se iyaloyalo e vakayagataki me baleta na ivola ni veivakarerei se so tale na inaki sega ni veiganiti.
Na Dredre Namaki
- Nomu vakaraici butako (okati kina na kena katoni) ena nomu webcam. Ena so na gauna, era sa tuvanaki me ra vakayacora vakakina ni sega ni vakaraitaki na rarama ni ivakatakilakila, o sa sega tu ni kila ni ko ni sa saravi tiko.
- Ni sa saravi tiko na nomu ivakarau ena initaneti (okati kina na mataveilawa o sikova tiko, o cei o imeli vua, na veika o ni taipataka).
- Ni ko sa kila na nomu itukutuku maroroi laurai – okati kina na akaude ni baqe kei na itukutuku ni itataqomaki raraba.
- Ni vakayagataki me tiki ni botnet me veisoliyaki kina na virasi kei na malware tale eso.
- Ni sa parokaramutaki na nomu komupiuta.
- Ni sa bokoci na nomu files kei na ituvatuva files, lavetaki, se veisautaki.
Na Sala Me Levei Kina Na Ratting
- Raica me mana ka vakavoui na antivirus/antispyware kei na icurucuru vaka ena gauna cava ga e vuki kina na nomu komupiuta se misini lalai.
- Kakua ni temaki mo lavetaka na parokaramu se apps ka sega ni dua na ivurevure nuitaki, me vaka e rawa ni ra tiko kina na RATs kei na malware tale eso.
- Lavetaka na veika e vakavoui ki na nomu parokaramu kei na apps ni ko vakauqeti mo vakayacora vakakina … era dau okati kina na vakavinakataki ni itataqomaki.
- Qarauna vakalevu sara na isema o kiliki kina ena imeli – e rawa ni phishing.
- Dau qarauna vakalevu sara na dolavi ni veika ka kabi ena imeli, kevaka sara mada ga e vaka me ra lako mai vei ira na tamata o kila.
- Kakua ni kauwaitaka na mataveilawa ko lomalomaruataka kei na lavelavetaki vakasivia. E vuqa na katokatoni vakaoqo era sega walega ni vorata na lawa ia e dua talega na matamata levu me curu mai kina na mataqali cyber oqo.
- Ubia na nomu webcam ni ko sega ni vakayagataka, se ena dua na misini e vakacurumi vata tiko se kabi kina.
Kevaka o nanuma ni o sa coko tiko na raici butako ena nomu webcam
Ripotetaka na veika e yaco vei ira na nomu ovisa.