Voli wainimate ena initaneti

Na Initaneti e vakarautaka e dua na vatavata vakaitamera ni ivoli me volitaki mai na mataveilawa e vuravura raraba. Na voli wainimate ena initaneti sa yaco me kilai levu sara, ia e sega ni ka saumi ka vakayagataki kevaka o digitaka sara, mo qarauna na nomu volia ena sala oqo. Na draunipepa oqo e kovuta eso na leqa e tiko ka solia na vakasama eso me baleta na ivakarau mo taqomaki iko kina kei na nomu matavuvale ena nomu ciqoma na matavulo kei na/se rerevaki ni wainimate, ka vakakina na nomu taqomaki ena cakacaka lawaki.

Na Dredre Namaki

Na wainimate ka voli mai na mataveilawa matavulo e sega ni sotava na ivakatagedegede vakadonui ni veika vinaka, ka taqomaki kei na gumatua ni kena cakacaka. Na voli ni wainimate mai na veivanua vakaoqori e vakalevutaka na kena ciqomi na matavulo, ivakatagedegede vakaveitalia, rerevaki se na iyaya e veivakaleqai kina na bula.

Na wainimate e rawa ni tauri ga ena ivakasala ni dua na kena dau ena tabana ni bula e veiganiti, ka kila vakavinaka na nomu itukutuku vakavuniwai ka na sega ni vola na wainimate ka na rawa ni rerevaki se sega ni veiganiti vata kei iko. Ni vola na wainimate, na kena dau ena tabana ni bula ena levea talega na wainimate duidui ka sega ni salavata ke ra gunuvi se taurivakivata ka ni rawa ni vakavuleqa ki na nomu bula.

Na veika dredre ni voli wainimate ena initaneti e okati kina na:

• Taura na wainimate ka a sega ni vola mai edua na kena dau ni tabana ni bula.
  Kauta mai na wainimate ka vakaleqa na yaga ni wainimate ko sa taura tiko – se vakaleqa na nomu ivakarau ni bula me veilecayaki.
• Yali na raici kei vakatulewa ena ivakatagedegede, taqomaki kei na gugumatua ni wainimate ka soli.
  Wainimate lasutaki e tiko kina na veivakaleqai. Na ivakaraitaki dina ni veika oqo e okati kina na baca ni kalavo, boric acid kei na kena I boro ni gaunisala.
• Taura na wainimate ka lailai se sivia sara na kaukauwa e tiko kina – se sega sara ni dua na kaukauwa e tiko kina.
• Taura mai na wainimate ka sa oti na tikini siga me vakayagataki kina, ka sa lailai sobu na kedra yaga.
  Volia na taga ni veidauci e ca na kena ivakatagedegede ka sega ni taqomaki iko ena mate ca ni veidauci kei na bukete ena vakacalaka.
• Taura na wainimate e vakarautaki mai vei ira na sega ni kena dau ka sega ni savasava se veiganiti na kena vakarautaki.
• Na cala ni via kila na mate e tauvi iko ka yaco me veicalati na veiqaravi kei na sega ni raici ni kena dau mai na tabana ni bula.
• Sega na digidigi vakalawa ena gauna ni leqa.

Na veika dredre tale eso ni volivoli wainimate ena initaneti e oka kina na:

• Kadi ni sausaumi cloning.
• iVakatakilakila butakoci.
• Na ivoli e volitaki ena isau ka levu sara mai na kena isau mai na vale dina ni soli wainimate dina ga ni kacivaki ni sau lailai.
• Spyware kei na viruses eso mai na mataveilawa lawakica, se ko sikovi ira vakadodonu se ena na meli livaliva lawakicataki na kena curu mai.

Taqomaki vinaka

• E dodonu mo dau raica e dua na kena dau ni veiqaravi vakavuniwai se dau soli wainimate vakai vola ena taro me baleta na nomu ituvaki ni bula kei na sala mo vakamuria.
• Kakua ni temaki mo viavia kila na mate e tauvi iko.

Ena veimataqali volivoli kece ena initaneti, dau vakamuria na qaqarauni oqo:

• Kakua ni sauma mai, se caliditaka na isema e tiko kina, se spam meli livaliva mai na veikabani ko sega ni kila.
• Ni bera ni ko vakacuruma na veika matailalai ni kadi ni sausaumi ena dua na mataveilawa, raica me taqomaki vakavinaka na isema, ena rua na sala:
• • e dodonu me tiko e dua na ivakatakarakara ni loka (padlock) ena katubaleka ni barausa, ka na basika ena gauna ko saga kina mo curu kina se rejisita. Raica me kakua ni loka (padlock) na tabana vakaikoya … oqo ena rairai vakaraitaka e dua na vanua lawaki.
  • na itikotiko ni mataveilawa e dodonu me tekivu ena ‘ https:// ‘. Na ‘s’(secure) tudei tu ‘.
• Na kena e cake e vakaraitaka walega ni sa taqomaki tu na isema vei iko kei na itaukei ni mataveilawa, ka sega ni kena I balebale ni dina tikina koya. E dodonu mo ni cakava oqo mo raica na matau ni vosa kei na veicalati ni buli vosa, na ikuri ni vosa kei na veika duidui tale eso.
• Raica lesu vakarua na matailalai taucoko ni nomu volivoli ni bera ni ko vakadeitaka na sausaumi.
  Eso na mataveilawa ena vagolei iko ki na veiqaravi ni sausaumi ena ikatolu ni wasewase (me vaka na WorldPay). Vakadeitaka ni ra taqomaki vinaka tu na veivanua oqo ni bera ni ko qai sauma na nomu sausaumi.
• Taqomaki ka nanuma tiko na vosanicuru ko sa digitaka me baleta na ikuri ni veiqaravi ni veivakadeitaki e vakayagataki ena so na mataveilawa, me vaka na vakadeitaki ena visa.
• Dikeva na lawatu nei dauveivoli’ kei na nona lawatu ni vakasukai ni yaya e voli
• Dau sogota na katuba ni curu kina na vanua ko sa curu kina se volai tu kina nomu veika matailalai. Na sogo ni nomu barausa e sega ni veirauti mo vakadeitaka kina na nomu sa taqomaki.
• Me maroroi na risiti.
• Nanuma tiko ni saumi ni kadi ni dinau e solia na veitaqomaki cecere cake mai na iwalewale tale eso ni lawaki, ka i vakadei dina kei na kena sega ni dau vakauti mai.
• Raica vakavinaka na kadi ni dinau kei na itukutuku ni baqe ni oti na volivoli me vakadeitaki kina ni sa saumi na ilavo dodonu, ka vakakina ni sega ni dua na ilawaki sa yaco veivoli koya.
• Raica me mana ka vakavoui na antivirus/antispyware ni parokaramu kei na icurucuru vaka ni bera ni ko lako ena initaneti.

Ripotetaki ni wainimate lasu

Kevaka ko sa volia na wainimate se iyaya ni veiqaravi vakavuniwai ena initaneti ia ko vakabauta ni rairai matavulo, se tiko e dua na nomu kauwai se itukutuku ka na rawa ni vukei keda ena kena vakadikevi na itavi oqori me baleta na vakayacoka se volitaka na wainimate matavulo, ripotetaka vei ira na ovisa.