Volia & Volitaki Lori

Na Dredre Namaki

Volivoli

• Na lawakicataki ni kacikacivaki mai vei ira na daubutako ka kaya ni volitaki tiko edua na motoka ka sau rawarawa ia e vuqa na gauna e lasutaki, ka dua na naba ni talevoni ca e soli yani qai kaya me vakauti na ilavo kina dua na ivakadei ni sausaumi se ki vanua tani.
• Volia na lori butakoci, ka rawa ni okati kina e dua sa veisautaka na kena naba kina motoka sa bokoci nona lako e sala ka vakaisosomitaki ena dua na motoka volai, ka me lasutaki na kena ivolatukutuku (e kilai me ‘ringer’). Kevaka ko kalouca mo volia e dua na lori ka butakoci, ko na rawa ni sausaumi vakailavo tikoga ka mai kau lesu tale na lori vua na kena itaukei.
• Volia e dua na lori ka sa ‘clocked’ (i.e. na naba ni maile ena mita sa wirici lesu me laurai na lailai na maile e lakova).
• Volia e dua na lori ka tiko kina e rua se sivia na lori era semati vata ena welding me bulia e dua na ‘ivakaraitaki vou’ (vakatokai ena yaca na ‘musuka ka sogota’).
• Volia e dua na lori ‘cloned’, ka tiko kina na naba butakoci mai na dua e mataqali ‘bulibuli’ vata. Oqo e sega ni vakaraitaki ni dua na lori butakoci. Kevaka o volia e dua na motoka ‘cloned’, ko na taura eso na ibili ni sausaumi ni ikelekele ni motoka kei na totogi ni cici sivia na iyalayala I cake ni totolo, se mo vakatarogi me baleta na vakacalaka a yaco e na lori taumada.
• Na meli livaliva vakalecaleca me kerea na curu ki na kadi ni sausaumi, ka kaya tiko ni baleta na lori kei na veivoli ena mataveilawa.

Volivolitaki

• Dau volivoli lawakica – daubutako kaya tiko me dua na daunivolivoli – o koya e solia na veika bibi taucoko ni motoka e saumi ena dua na Paypal se na akaude vata ga a tauyavutaki kina na veika me baleta na kadi ni dinau vakailasu.
• Volitaki motoka lawaki – na motoka era volitaka na kabani mo sauma e dua na ‘vakacuru ilavo ena vakasukai mai na i vakadei (refundable deposit)’ me vakacavari kina na veivoli kei na kau mai ni motoka.
• Na sausaumi e sega ni caka se vagalalataki me yacova ni ko sa soli mai na motoka, okati kina na sausaumi ena jeke lasutaki ni baqe se vakamatavulo ni tiko na ilavo ni vakadei (escrow).
• Lori vakauti ena veilawakitaki – vakayaloqaqataki iko mo vakauta na ‘isau ni ivakauyaya’ ki na veivanua tani vei koya e volitaki yaya mai.
• Na itukutuku ni ka vakaraitaka na nodra taleitaka na nomu motoka, ia era vakarautaka na vuna era sega ni rawa ni qiriti iko kina. Oqo e rawa ni tiki ni dua na iloloma soli wale ia ko rawa ni sauma edua na ilavo levu kevaka ko sauma lesu na qiri se itukutuku.
• Na meli livaliva vakalecaleca me kerea na curu ki na kadi ni sausaumi, ka kaya tiko ni baleta na lori kei na veivoli ena mataveilawa

Volivoli taqomaki

• Sauma na motoka ni ko taura mai vua e volitaka. Kakua ni vakauta na ilavo ki vanua tani, tiki ni ilavo (okati kina e dua na I vakadei) me baleta e dua na motoka ko se bera ni raica ka vakadikeva, se ki na ‘veiqaravi ni taqomaki sausaumi’.
• Kevaka e soli na lori ena dua na isau lailai, sa rawa me ivakatakilakila ni dua na lawaki e tiko. Dau raica na isau ena makete ena nomu rawata e dua na ivakarau vakacaca ni sau (valuation) se vakatauvatani ni isau kei na mataqali motoka vata.
• Raica na yago ni motoka (e vinaka cake ena rarama ni matanisiga) kei na kena ivola tukutuku dodonu ni bera ni soli e dua na ilavo.
• Mo raica na naba e rairai mai ena milometer e veidonui kei na kena ivolatukutuku e dina ka veidonui kei na ka e laurai kina. Ena analogue milometers (e kunei ena so na lori qase cake) vakadeitaka na laini vinaka ni iwiliwili. Raica na ituvaki raraba e sota vata kei na yabaki.
• Raica – e dua na kena dau – ni lori e sega ni ‘kotiva ka sogo’ (rua se sivia na lori welded vata).
• Raica na lori ena vale nei koya e volitaka, na itikotiko e tautauvata kei na kena e volai tiko ena ivolatukutuku. Vakadeitaka ni ko koya e volitaka sa ikoya na ivakatawa ka volai tu, kevaka e sega era na sega ni dodonu vakalawa me ra volitaka na motoka.
• Raica me tautauvata na naba e kilai kina na lori (VIN) me tautauvata kei na kena ena ivolatukutuku vakaivola. Na naba oqo e dau kunei wasoma ena chassis, ena windscreen se ena buturara ni idabedabe nei draiva. Raica me kakua ni veisautaki vakailawaki.
• Dikeva matua na itukutuku ni motoka mo raica se sa volai tu ni butakoci na lori, volai, me sa ca se tiko eso na ilavo me sausaumi kina.

Volivolitaki taqomaki

• Raica me tiko e dua na laiseni ni draiva kei na kena inisua ni bera ni vakatovolei na draivataki ni lori. E rawa ni ko beitaki ena dua ga na vakacalaka ena yaco.
• Me levei na nodra kauta na motoka vakatawalewa na volivoli (kei na kena rawa ni drotaki) ena nomu lori, maroroya tiko na nodra ki ena veigauna kece ka kakua ni biuti ira me toka ena idini.
• Kakua ni sorova na ki ni motoka se ivolatukutuku me yacova ni sa vakadeitaka na nomu baqe na isau taucoko ni motoka sa curu kina nomu akaude ni baqe.
• Kakua ni vakauta na ilavo ki vanua tani.
• Kakua ni sauma e dua na vakadei levu vakailavo.
• Mo kakua ni vakasaurarataki mo solia na nomu motoka – e dua na dau volivoli dina ena waraka me vagalalataki na ilavelave.
• Qarauna na nomu dau sausaumi:
  • iLavo qaqa – kerea na ilavo qaqa me vakau yani vei iko ena baqe, me rawa ni laurai kina na ka baleta na ilavo ca, ni oti na kena laurai me na saumi yani vakatotolo.
  • Jieke (Cheques) – kakua ni vakatara na volivoli me taura na nomu motoka me yacova ni sa vagalalataki na ilavo ena nomu akaude ni baqe.
  • Bank draft, iVakatovotovo ni baqe – e sega ni vinaka me vaka na ilavo qaqa, ka dau qaravi ira ena ivakarau ni nomu jieke (cheque).
  • Na veitosoyaki lavo ena baqe ka vakayagataki kina na initaneti sa dua vei ira na sala vinaka ni sausaumi ni tiko e levu na ilavo kei na leqa e salavata mai ena vakayagataki jieke(cheque).

Me vaka ena veimataqali vakayagataki ilavo kece ena initaneti, dau vakadikeva tikoga na veika oqo :

• Kakua ni sauma, se caliditaka na isema e tiko kina, meli livaliva sega ni dikevi se mai vei ira na kabani se tamata yadua ko sega ni kila.
• Ni bera ni ko vakacuruma na veika matailalai ni kadi ni sausaumi ena dua na mataveilawa, raica me taqomaki vakavinaka na isema, ena tolu na sala.
• E dodonu me tiko e dua na ivakatakarakara ni loka (padlock) ena katubaleka ni barausa, ka na basika ena gauna ko saga mo curu kina se volayaca. Raica me kakua ni loka (padlock) na tabana vakaikoya … oqo ena rairai vakaraitaka e dua na vanua ni veilawakitaki.
• Na itikotiko ni mataveilawa e dodonu me tekivu ena ‘ https:// ‘. Na’ s’ secure’ se tudei tu.
• IKevaka o vakayagataka na kena ilavelave vou ni nomu barausa, ena vuki drokadroka na itikotiko se na yaca ni itaukei ni vanua oqori.
• Raica lesu vakarua na veika matailalai ni nomu volivoli ni bera ni ko vakadeitaka na sausaumi.
• Eso na mataveilawa ena vagolei iko ki na dua na veiqaravi ni sausaumi ena ikatolu ni lawalawa (third party) me vaka na ‘WorldPay’. Vakadeitaka ni ra sa taqomaki vinaka tu na veivanua oqo ni bera ni ko qai sausaumi.
• Digitaka na vosanicuru taqomaki ka kakua ni vakatakila vua e dua, se mani vakacava na nomu vakabauti koya.
• Mo dau curu tani mai na mataveilawa ko sa curu kina se volai kina na veika matailalai. Na sogo ga ni nomu barausa e sega ni veirauti mo vakadeitaka kina na itataqomaki.
• Maroroya na risiti.
• Nanuma tiko ni sausaumi ena kadi ni dinau e solia na veitaqomaki cecere cake mai na iwalewale tale eso ni ilawaki, veivakadeitaki kei na kena sega ni kau mai na iyaya.
• Dikeva vakavinaka na kadi ni dinau kei na itukutuku ni baqe ni oti na volivoli me vakadeitaki kina ni sa tauri na ilavo dodonu, ka vakakina ni sega ni dua na ilawaki e yaco ena veivoli koya.
• Vakadeitaka ni vakavoui tiko ka mana na antivirus/antispyware ka cici tiko ni bera ni ko lako ena initaneti.
• Vakadeitaka kevaka o vakayagataka tiko e dua na isema ni veitaratara, e taqomaki ka Lavetaki (encrypted)

Kevaka o siqema e dua na ka

• Kevaka o ciqoma e dua na meli livaliva ko vakabauta ni lako mai vua na dau lawaki, kakua ni sauma, ia mo qai vakauta yani ki na Tabacakacaka ni veivakacacani ni meli livaliva ka vakayagataka na nomu parokaramu ni meli livaliva mo tarova kina na meli livaliva mai vua ka vakauta mai.

Ripotetaka!

Kevaka o nanuma ni ko sa coko ena ilawaki ni motoka:

• Ripotetaka vei ira na ovisa
• Ripotetaka na veika e yaco ki na timi ni mataveilawa me veivuke ena vesuki na basulawa ka tarova na kena yaco talega vei ira tale eso na tamata.