Volivoli

Na Dredre Namaki

• iLawaki yaco mai ena kena caka na sausaumi ena tabana ni mataveilawa sega ni taqomaki.
• iLawaki yaco mai ena kena caka na sausaumi ena kena vakayagataki na isema unsecured Wi-Fi.
• Bogus na sitoa ena initaneti/sitoa – vakamatavulo na mataveilawa kei na imeli e solia na iyaya kei na veiqaravi e sega ni tiko.
• Voli vakamatavulo iyaya dau se unintentionally- na kena kunei ni ra sa lolovira vinaka ka rawa talega ni vakailavotaki na cala bibi ena kena cakacakataki.
• Vakayalia na nomu ilavo ni ko sa cakava vakadodonu na sausaumi ena baqe, mo raica ga ni sa lolovira na iyaya, se sega sara ga ni tiko.
• Na ciqomi ni iyaya se veiqaravi e sega ni veidonui kei na ivakamacala ni advertiser.
• E dau soli belena na isau ni itukutuku e tiko ena itukutuku e kumuni mai na retailer me baleta na nomu ivakarau ni volivoli kei na mataveilawa.

Volivoli taqomaki

• Vakadeitaka ni dua na dauveivoli ena initaneti e sega ni vakaibalebale vei iko se dina ena nomu vakadikevi ira. Tauyavutaka e dua na ivakamacala ni veitaratara vakayago ena talevoni. Nanuma tiko ni sala vinaka duadua mo kunea kina e dua na dauveivoli dina sa I koya ka vakatututaki tiko mai na dua na ivurevure nuitaki.
• Nanuma tiko ni saumi ni kadi ni dinau e solia na veitaqomaki cecere cake mai na iwalewale tale eso ni ilawaki, veivakadeitaki kei na kena sega ni soli.
• Makataka vakarua na matailalai taucoko ni nomu volivoli ni bera ni o vakadeitaka na sausaumi.
• Kakua ni sauma na imeli sega ni kerei, mai vei ira na kabani o sega ni kila.
• Ni bera ni ko vakacuruma na veika matailalai ni kadi ni sausaumi ena dua na mataveilawa, raica me taqomaki vakavinaka na isema, ena rua na sala:

• • E dodonu me tiko e dua na ivakatakarakara padlock ena katubaleka ni barausa, ka na basika ena gauna o saga kina mo curu ki na se rejisita. Raica me kakua ni padlock na tabana vakaikoya … oqo ena rairai vakaraitaka e dua na vanua vakailawaki.
  • Na itikotiko ni mataveilawa e dodonu me tekivu ena ‘https://’. Na ‘s’ tudei’ tu (secure)

• Na kena e cake e vakaraitaka walega ni sa taqomaki tu na isema vei iko kei na itaukei ni mataveilawa, ka sega ni o koya sara ga e dina. E dodonu mo ni cakava oqo ena nomuni raica vakamatau na vosa me baleta na tuva vosa matau, na ikuri ni vosa kei na matanivola kei na duidui tale eso.
• Eso na mataveilawa ena vagolei iko ki na dua na veiqaravi ni sausaumi ena ikatolu ni tabana (me vaka na WorldPay). Vakadeitaka ni ra sa taqomaki vinaka tu na veivanua oqo ni bera ni o qai sauma na nomu sausaumi.
• Kakua ni sauma na iyaya ni ko vakayagataka e dua na isema ni Wi-Fi sega ni taqomaki.
• Taqomaki ka nanuma tiko na vosanicuru o sa digitaka me baleta na ikuri ni veiqaravi ni veivakadeitaki e vakayagataki ena so na mataveilawa, me vaka na vakadeitaki ena visa.
• Ni ko cakava e dua na sausaumi vua e dua, kakua ni vakauta vakadodonu na ilavo ki na nodra Akaude ni baqe, ia vakayagataka e dua na vanua taqomaki vinaka me vaka na PayPal, ka na laki vakacurumi kina na ilavo ena rua na akaude vakalivaliva.
• Raica na lawatu ni itataqomaki ni dauveivoli kei na lawatu ni vakalesui lesu tale ni iyaya.
• Dau sogota tani mai na vanua o sa curu kina se volai tu kina na veika matailalai. Na sogo ga ni nomu barausa e sega ni veirauti mo vakadeitaka kina na itataqomaki.
• Me maroroi na risiti.
• Raica vakavinaka na kadi ni dinau kei na itukutuku ni baqe ni oti na volivoli me vakadeitaki kina ni sa curu na levu ni ilavo dodonu, ka vakakina ni sega ni dua na ilawaki sa yaco ena veivoli.
• Raica me mana ka vakavoui na antivirus/antispyware ni parokaramu kei na icurucuru lalagabuka (firewall) ni bera ni ko lako ena initaneti.
• Na vanua e rawa, raica kina ni isau era volai tu ena dauveivoli ena nomu barausa e tautauvata kei na kena cavuti ena barausa ni tamata tale eso, me vakadeitaki kina ni o sega ni saravi tiko ka sauma vakasivia.

Kevaka o nanuma ni o sa coko ena ilawaki

Ripotetaka vei ira na ovisa