English

Na cava nomu lawatu ni initaneti vei ira na ivakailesilesi

Na isoqosoqo kece sara e rawa vei ira na ivakailesilesi me ra curuma na initaneti me rawa ni ra vakayacora na nodra cakacaka ena veisiga. Ni da lako ena initaneti e vale, na kena rawarawa kei na vinaka e dau yaco ena dua na ivakatagedegede ni veika rerevaki, ka dodonu me vakalailaitaki. Na kena tautauvata ga na raici ni ivakarau ni itukutuku ni isoqosoqo.

Na dredre namaki

  • Sega ni vakila se dreta sobu na malware.
  • Lutu coko ki na veilawakitaki ni veimaliwai.
  • Veivukei ena cakacaka ni ilawaki.
  • Tauyavutaki ni vakalawa ena itavi qaravi vakatabui se sega ni vakadonui ena kena lawa se dodonu.
  • Rawati ni curu vakailoa kina curumi ni itukutuku bibi.
  • Na soli tani vakaveitalia e rawa ni yacova na itukutuku bibi.
  • Na vakayagataki vakatani ni itukutuku raraba.
  • Raici na lewena sega ni veiganiti.
  • Lavetaka na lewena me vakayagataki yadudua (isau kei na bandwidth ni veika).
  • Vakalusi gauna.

Na bibi ni kena tiko e dua na lawatu ni ivakailesilesi

Na veituberi ni itataqomaki kei na vakailesilesi vinaka ena rawa ni vakalailaitaka na kena yaco ni veika eso, ia sa ka bibi talega na lawatu ni ivakailesilesi vinaka baleta ni ra sa vakamatatataka vakavinaka na veika sa vakadonui … kei na ka e sega.

Na drau ni pepa oqo e vakaraitaka na raici vakararaba ni veika bibi. E dodonu mo vakasamataka ka vakasaqara na ivakasala cecere ena veisautaki ni konitaraki ni vakailesilesi kei ira na tamata cakacaka qaravi. Sa yaga talega me rawati na ivakasala me baleta na sala me vakatakilai kina na lawatu vou vei ira na vakailesilesi ka coko vata kei na dua na parokaramu ni veituberi.

Na cava mo okati ena dua na lawatu vakayagataki vakadonui

  • Kevaka e ciqomi na vakayagataki ni initaneti kei na/se ena gauna e vakayagataki kina na initaneti.
  • Na mataqali lewena vakacava e sega ni yalani.
  • E dodonu me qaravi na itukutuku taqomaki.
  • Taqomaki ka nuitaki na vakayagataki ni imeli livaliva.
  • Vakayagataka ka qarauna na iyau qaqa ni kabani me vaka na laptops kei na misini lalai veikauyaki tale eso.
  • Na lawa me baleta na kena taqomaki ka veiganiti na tu yawa e rawa ni curuma na isema ni kabani.
  • iDusidusi me baleta na procurement kei na komupiuta ni initaneti, oka kina na piracy.
  • Na idusidusi ni veitaqomaki me vaka na kena vakayagataki kei na taqomaki ni vosanicuru kaukauwa.
  • Na sogolati ni kena wasei ka lavetaki na itukutuku taqomaki vakalawa.
  • Na matailalai ni dua na itavi qaravi vakadikeva ko na cakava kevaka e dua.
  • Na isau ni voroki na lawatu.

Na cava me okati ena dua na lawatu ni imeli

  • Na i vakasala enai meli livaliva (me kena ivakaraitaki “na lewe ni imeli livaliva oqo e kena inaki ga vei koya e ciqoma. Kevaka ko sa ciqoma ena cala, yalovinaka bokoca …”).
  • Kevaka e gadrevi na nona saini e dua na manidia me rawa ni curuma kei na lewe ni imeli livaliva mai taudaku.
  • iKuri ni idusidusi, ke gadrevi, baleta na cakacaka ni veitaqomaki ena itukutuku maroroi (Data Protection Act); imeli livaliva kei na tiko yawa ni kena volitaki na vakalawa kei na libel law.
  • Na sala ni kena maroroi na itukutuku maroroi ni vakau ena imeli livaliva, okati kina se sega na imeli livaliva sa ikoya na sala ni veitaratara e veiganiti kei na kena setilaiti oqo.

Vakavakarau ka vakayacora e dua na lawatu

  • Tauyavutaka na veidredre namaki.
  • Curuma yani e dua na ivakasala e gadrevi ena lawatu vakaturi me vakadeitaki kina na cakacaka vinaka ka vakalawa.
  • Ena kena levu e rawa, vakadodonutaka na lawatu kei na nomu bisinisi ka sega ni sala tale e so.
  • Mo yacova edua na vanua me sotavata kina vakatautauvatataki ni cakacaka vinaka, veivakabauti kei na vakatulewa.
  • Kevaka ko vakayagataka e dua na lawatu ni vatavata, raica me vakayagataki ena kemu ituvaki ka rawarawa me kilai. Cakava na veisau ka vakarawarawataka se vakamatailalaitaka ena vanua e gadrevi kina.
  • Okata kina na lawatu vou ena ivola dusidusi ni vakailesilesi, ko ira na tamata cakacaka vou vulici ni veika ena caka ena parokaramu kei na kena gauna dodonu, ena initaneti ni kabani.
  • Vakadeitaka na parity ena iwalewale ni vei vakadodonutaki, cakacaka qaravi kei na lawatu tale eso me vaka na kena e sega ni veivakaduiduitaki.
  • Veisoliyaka na lawatu ena gauna e sa taucoko kina ka vakadeitaka ni sa vakarautaki tu.
  • E dua ena kabani e dodonu me nona itavi me vakayacora ka vakadikeva na lawatu.
  • Raica lesu na lawatu ena veigauna mo vakadeitaka ni sa dau yaco tikoga ka veiganiti.

iKuri ni itukutuku

Raica ka lavetaka e dua na ivakaraitaki e vakadonui vakayagataki na lawatu

Vakamacala ni veivosa

A Glossary of terms used in this article:

Lavetaka

Ni ko via taura na leweni initaneti, me vaka e dua na ivakakabi ena imeli se mai na dua na komupiuta yawa, ki na nomu hard drive.