Tomani na Bisinisi & iTataqomaki ni drakica

Ni ko sa kila na sala mo maroroya tiko kina na ‘bisinisi me vaka ga na kena ivakarau’ sa rui bibi sara ena gauna ni leqa ni itukutuku (data) se leqa ni veika vakalivaliva (technology). Na vakataotaki ni nomu cakacaka, vakalailaitaki se yali na veiqaravi ni kasitama, vakalailaitaki ni tubu kei na vakailoataki na taqomaki irogorogo era sa isau dodonu ni kena sega ni tiko na kena iwalewale dodonu ni veiqaravi. Ni sa tiko e dua na ituvatuva vinaka ni tomani ni bisinisi e rawa talega ni veiganiti ki na rawarawa ni tauri na inisua ni bisinisi se lailai na sausaumi, se na kena rawati na vakatutu me baleta na veika vou se kena tomani tiko na bisinisi.

Na imatai ni kalawa o ya mo raica kina na cakacaka bibi ni nomu bisinisi (vakayagataka e dua na iwalewale ka kilai me ‘vakadidike kina na bisinisi, (Business Impact Analysis)) kei na veika dredre e semati ki na nodra vakayacori. – ka vakatorocaketaka na ivakarau ni bula e veiganiti ka vakalailaitaka na dredre me vakadeitaki kina na toso tikoga ni cakacaka ena gauna e yaco tiko kina veikalatilati ena cakacaka oqori. Na veika bibi e vakasamataki ni tarai cake e dua na ituvatuva ni tomani tikoga ni bisinisi e dodonu me okati kina na:

Tarovi ni curu
Yali na ivakailesilesi bibi
Yali na dau volivoli bibi
Yali ni ivakarau bibi

Na vakadidike ni bisinisi (Business Impact Analysis) ena kunea na ‘naki ni gauna ni vakalesui mai (Recovery Time Objective)’ (na balavu kei na ivakatagedegede cava e dodonu me vakalesui mai kina ni oti e dua na veivakataotaki) me rawa ni levei kina na isau e sega ni gadrevi.

Na ivakarau ni IT sa dodonu me na tuvanaki me kaukauwa ka gadrevi me tiko ka sotava na gagadre ni bisinisi ena gauna ni kena vakalesui mai (Recovery Time Objective). Kevaka e gadrevi e dua na itavi me na tiko ena 24 x 7, na ivakarau ni kena tokoni na cakacaka e dodonu me vakaraitaka na gagadre oya. Me kena ivakaraitaki, e dua na mataveilawa ni kabani e rawa ni ra biuta kina na kasitama na ota e gadrevi me tiko ena 24 x 7 ka gadreva na kena ivakarau dodonu me kaukauwa. Ia, eso tale na ivakarau, e rawa ni vosota na sega ni tiko ena so na auwa ni bera ni tekivu me tara na laini se itavi vakalawa se veika vakailavo. Eso na ivakarau ena bibi sara ena so na gauna ka sega ena so tale (me ivakaraitaki na ivakarau ni veisaumi).

E kena ivakarau (bola kei na telecoms infrastructure) me baleta na isoqosoqo levu e rawa ni vakavaletaki ena datacentres. Na Datacentres era lavetaki me vaka e dua na ka e yaco ena dua na datacentre, ena veisau sara ga vakataki koya na ivakarau (‘failover’) ki na ikarua ni vanua (raicilesu mai ni leqa). Na Datacentres e gadrevi me tiko veiyawaki ka me kua ni tarai rau ruarua na datacentres e dua vata ga na ka ena dua na gauna. Na failover ni vakadidike e dodonu me vakayacori vakawasoma ena kena ivakarau tudei, me baleta na ivakarau bibi ia kevaka e na vinaka ena ivakarau ni datacentre taucoko.

Sa gadrevi me lavelavetaki na ivakarau me vakadeitaki kina na kena sega ni yali se ca na itukutuku. Na veitaravi ni lavelavetaki e sa vakadeitaka na inaki ni kena vakalesui mai na ‘(Recovery Point Objective)’ – e vakamacalataki me vaka na levu taucoko ni gauna ena taura rawa tu kina ni yali na itukutuku mai na IT e na veiqaravi levu ena vuku ni dua na ka levu. Na inaki ni kena vakalesui mai e solia na dau bulibuli e dua na gauna vakaiyalayala me cakacaka kina. Me kena ivakaraitaki, kevaka me sa virikotori me va na auwa, sa na rawa me na maroroi tiko na offsite backups, ia, kevaka me veisiga na offsite backup ena tepi e sega ni rauta.

Me baleta na isoqosoqo lalai era sega ni vakayagataka na veiqaravi ni datacentre, e dodonu me maroroi na lavelavetaki e taudaku ka me na vanua taqomaki mai na kama. Na balavu ni gauna ni maroroi ni lavelavetaki e vakatulewataka na gagadre ni bisinisi, se ena so na gauna na veika vakalawa.

E dodonu me dau vakayacori na dikevi ni lavelavetaki vakadodonu ka tauri na sabolo ni lavelavetaki me na vakalesui mai ena veigauna kece me vakadeitaki kina ni sa rawa ni wiliki na itukutuku.